Rails leggen

Het leggen van de rails is altijd een magisch moment. Na weken van plannen maken komt de eerste proefrit in zicht. Het is handig om bij het leggen met de punten te beginnen waar het op aan komt. Bijvoorbeeld een wisselstraat of een boog die precies op een bepaalde plaats moet komen.

De wissels moeten precies boven de gaten of gleuven voor de aandrijvingen komen. Het is dus handig om eerst de wissels neer te leggen en dan pas de rest van de rails. De draadjes soldeer je van tevoren tegen de onderkant van de spoorstaven. Zo zie je er straks helemaal niets meer van. De aandrijvingen van de gemonteerde wissels worden direct getest en optimaal afgesteld. Later kom je dan niet voor verrassingen te staan.

Het leggen van de sporen is meestal een rechttoe rechtaan klusje. In plaats van de standaard bochten kun je beter zoveel mogelijk flexibele rails gebruiken. Het verloop van de boog wordt dan vanzelf vloeiender en het is nog goedkoper ook. Ik heb een latje als passer gebruikt om de bogen snel en zuiver te leggen. In de schaduwstations gebruik ik kleine railspijkertjes van Minitrix voor het bevestigen van de rails. Je ziet ze bijna niet en je drukt ze zo met een drevel in de grondplaat.

Raillassen, flexibele rails en bogen gaan niet lekker samen. Bij krappere boogstralen ontstaat op de plaats van de raillassen snel een lelijke knik in de boog. Toch zijn raillassen in gebogen flexibele rails niet te vermijden. Gelukkig is er een simpele oplossing voor dit vervelende probleem. Monteer de raillassen niet naast elkaar, maar verschoven ten opzichte van elkaar. Als je minimaal vijf biels tussen de beide raillassen laat, worden de krachten in de bielsmat verdeeld en heb je geen last meer van een knik.

De zichtbare sporen worden niet gespijkerd. Het is gewoon jammer om realistisch ogende rails te kopen en er vervolgens een onrealistische spijker doorheen te tikken. De rails zet je tijdelijk vast met een houtschroef en een onderlegringetje. De rails worden bij het ballasten automatisch vastgelijmd op de ondergrond. Wanneer de ballast droog is, kun je de schroeven verwijderen en blijven de rails keurig liggen. De gaatjes maak je met een beetje extra ballast dicht en je ziet er niets meer van.

Een kijkje op De Lage Zij tijdens de bouw. De sporen voor het station van Zwabberdam liggen op hun plaats. Door middel van spanten zijn de contouren van het landschap al aangegeven. De ruimte tussen de spanten is later opgevuld met piepschuimplaten. Alle wissels hebben een aandrijving met geheugendraad. De aandrijvingen zijn afgedekt met een strookje overhead sheet. Bij het aanbrengen van de ballast kan er zo geen lijm of ballast in komen. Uiteindelijk verdwijnen de aandrijvingen helemaal onder de grond.

2005