Meer vermogen

Als je bouwt aan een digitale baan loop je vroeg of laat tegen het maximale vermogen van je centrale aan. De meeste centrales kunnen maximaal 3 Ampère leveren. Bij 16 Volt hebben we het dan over een vermogen van 48 VA. Het uitgangsvermogen wordt vooral opgesoupeerd door de rijdende locomotieven. Daarnaast gebruiken ook rijtuigen met binnenverlichting, wisseldecoders, seinlampjes en stilstaande locomotieven stroom.

Hoeveel locomotieven kun je tegelijk laten rijden? Een gemiddeld 2-rail model gebruikt al snel tussen de 0,25 en 0,5 Ampère, oftewel 4 tot 8 VA. Märklin modellen gebruiken doorgaans nog meer. In de praktijk heb je daarom bij vier rijdende locomotieven het maximum wel bereikt. Als je meer wilt, moet je het totale uitgangsvermogen uitbreiden met behulp van boosters.

Boosters zijn er in verschillende maten en soorten. De meeste fabrieksboosters leveren maximaal 3 Ampère. De Lenz boosters halen 5 Ampère en sommige fabrieksboosters gaan tot 6 Ampère. Bij zulke vermogens is het noodzakelijk dat de booster over een goede kortsluitbeveiliging beschikt. Anders bestaat er kans op brand door kortsluiting. Alle fabrieksboosters hebben zo’n beveiliging, maar dat geldt niet voor alle mogelijke alternatieven.

De booster krijgt zijn digitale signaal van de centrale. Hiervoor zijn twee gangbare aansluitingen in omloop. Märklin gebruikt een platte kabel met een vijfpolige stekker. De meeste DCC centrales hebben een twee- of driepolige aansluiting. De Uhlenbrock Intellibox en het Fleischmann Twin-Center hebben beide aansluitingen en kunnen dus met alle boosters uit de voeten.

Het grote nadeel van fabrieksboosters is de prijs. Voor je het weet ben je voor honderden euro’s aan boosters onder je baan aan het schroeven. De Zwitser Rainer Lüssi biedt via zijn website een goed alternatief. Hij heeft een professionele booster ontworpen die 4 tot 8 Ampère kan leveren. Helaas levert de Zwitser de boosters niet meer per post; ze zijn wel in een winkel in Zwitserland te koop. Naast Rainer Lüssi zijn er diverse andere partijen die soortgelijke boosters maken. Gewoon even Googlen.

Voor De Lage Zij heb ik gekozen voor twee 6 Ampère boosters van Lüssi. De boosters zien er zeer solide uit en zijn goed beveiligd tegen kortsluiting. De boosters beschikken over een standaard Märklin booster aansluiting. Ze kunnen o.a. worden aangesloten op de Märklin Digital centrales, de Intellibox en het Twin-Center. Je zou ook kunnen kiezen voor de Edits-booster of één van de andere bekende zelfbouwprojecten. Het is echter de vraag of je dan beter en goedkoper uit bent.

Hoe werkt een booster eigenlijk? Een booster is niets anders dan een eindversterker. In de centrale zit ook zo’n eindversterker ingebouwd. De versterker versterkt het digitale signaal van de microprocessor van de centrale, zodat er genoeg vermogen is om de treinen te laten rijden. In principe kun je oneindig veel boosters aansluiten en je baan dus oneindig groot maken.

Als je met boosters gaat werken, moet je je baan opdelen in verschillende secties. Elke sectie wordt door de centrale of door een booster gevoed. De booster betrekt zijn stroom weer uit een transformator. De transformator moet minimaal hetzelfde vermogen als de booster kunnen leveren. De massa van de boosters en de centrale kun je zondermeer doorverbinden. Voor de voedingdraad (meestal de rode draad) geldt dat zeker niet! Daarom moet je tussen de secties overal isolaties aanbrengen.

Je kunt voor de centrale en per booster een aparte transformator kopen. Het is echter veel goedkoper om zelf een grote voeding te bouwen die voldoende vermogen heeft om alle apparaten van stroom te voorzien. Voor Project Waldberg heb ik al eens zo’n grote voeding gebouwd. Het hart van de voeding is een stevige ringkerntransformator van 300 VA. Dat is ruim voldoende om de Intellibox en de drie Märklin boosters te voeden.

Bij De Lage Zij stond ik weer voor dezelfde keuze. De centrale en de boosters kunnen samen maximaal 3 + 6 +6 = 15 A = 240 VA (bij 16 Volt) leveren. Natuurlijk zal het nooit zo ver komen, maar het kan geen kwaad een beetje extra vermogen in de kast te hebben. Daarom heb ik ook voor De Lage Zij een grote voeding gebouwd op basis van een ringkerntransformator. De voeding kan 300 VA leveren bij 15 Volt. De vier uitgangen zijn beveiligd met automatische zekeringen van 6 Ampère.

2005