AHOB in H0

De AHOB is met afstand de meest voorkomende overwegbeveiliging in ons land. De eerste installaties werden in 1959 geplaatst. In 2006 stonden er een kleine 1100 installaties langs de Vaderlandse sporen. Voor een AHOB in model zul je bij de grote merken tevergeefs aankloppen. Henckens heeft er gelukkig wel eentje. De AHOB is gemaakt van messing. In het doosje zitten twee palen met daaraan een slagboom en twee sets van twee lampen. De AHOB wordt geleverd zonder aandrijving en elektronica. Henckens beveelt wisselmotoren aan voor de aandrijving, maar valt wel iets beters op te verzinnen...

De bouw van de overweg begint niet onder de grond, maar met het wegdek. De weg bestaat uit klinkers in een visgraatmotief. De plasticplaat is in een stemmig klinkerkleurtje gespoten en daarna ingewassen met voegenpasta van Anita Decor. De klinkers sluiten strak aan tegen de buitenkant van het spoor. Het stukje wegdek tussen de rails is ingesloten tussen contrarails. Het verband tussen de klinkers is hier anders. Het stukje weg is gemaakt van een strookje Slater’s muurplaat. De contrarails zijn plastic L-profieltjes. Wat je ook gebruikt, zorg er in ieder geval voor dat de kop van de rails boven het wegdek uitsteekt. De rails zijn anders niet meer schoon te maken.

De AHOB van Henckens is wel compleet, maar nog niet helemaal af. Op de bomen moet een strookje papier met schrikstrepen worden geplakt. Omdat ik de meegeleverde printjes niet erg strak vond, heb ik zelf een paar nieuwe gemaakt. Hetzelfde geldt voor de schrikhekjes naast de weg. Het bord met de tekst “Wacht tot het rode licht gedoofd is” komt eveneens uit de kleurenprinter. De uitvoering van het bord is zoals het in de jaren ’60 gebruikelijk was.

Omdat ik al goede ervaringen had met geheugendraad als wisselaandrijving, wilde ik dat ook gebruiken voor de AHOB. Voor een wissel is een beweging van 3,5 à 4 mm voldoende, maar voor de slagbomen is een beweging van ongeveer 1,5 cm nodig. Hiervoor heb ik een speciale aandrijving op een stukje printplaat gebouwd. De aandrijving heeft een stukje geheugendraad van ongeveer 10 cm lang. De draad is met behulp van een veertje tussen twee printpennen gespannen. De beweging van de draad wordt via een gebogen messing buisje vijf maal vergroot.

In de ruststand drukt het messing buisje met enige kracht tegen de ene kant van de opening, in de aangetrokken stand tegen de andere kant. In het uiteinde wordt een dun stukje staaldraad gestoken. De staaldraad past weer in het oogje onderaan de de AHOB. Het vergroten van de beweging heeft wel een nadeel: de kracht van de aandrijving neemt evenredig met de vergroting af. Dus als de slag vijf maal groter wordt, wordt de kracht vijf maal kleiner. Als je ruimte genoeg hebt, is het aan te raden om een grotere aandrijving te bouwen met een kleinere vergrotingsfactor.

Geheugendraad vraagt om een andere aansturing dan een magneetspoel of een wisselmotor. Er loopt óf helemaal geen stroom (ruststand) óf permanent stroom (aangetrokken toestand) door de draad. De stroom moet begrensd worden op 200 mA. Een handjevol elektronica is voldoende om dit te regelen. De schakeling moet gevoed worden met 12 Volt gelijkstroom. De diode blokkeert de spanning bij een verkeerde polariteit. De LM317 wordt redelijk warm en moet voorzien zijn van een koellichaam. De lampjes van de AHOB heb ik aangesloten op de OM32 die ik toch al in gebruik had bij De Lage Zij.

Vroeger hing er bij een spoorlijn met bovenleiding steevast het bord “Aanraken Draden Levensgevaarlijk” boven de overweg. Henckens heeft het bord ook in model en het maakt de overweg net helemaal af. Een echte aanrader voor elke tijdperk 3 liefhebber. Als je niet van prutsen met geheugendraad houdt, heeft Conrad een interessant alternatief. Onder nummer 240618 bieden ze een aandrijving met servo aan. Daarmee krijg je de AHOB ook ongetwijfeld open en dicht.

Een uitgebreid verslag is te lezen in de Railhobby van mei/juni 2007.

2007